Ψηφιακές δεξιότητες – ο εκπαιδευτικός

Αρκετά καθυστερημένα, πρέπει να ομολογήσω, και γράφω το δεύτερο κείμενο πάνω στις ψηφιακές δεξιότητες.

Στη προηγούμενη έγγραφή έχει ήδη αναφερθεί η αλλαγή που πραγματοποιείται στην εκπαίδευση. Μέσα σε αυτή την αλλαγή, η οποία περιστρέφεται γύρω από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο εκπαιδευτικός πρέπει να πάρει θέση. Στην προηγούμενη εγγραφή είχα αναφέρει ότι ένας τρόπος για να περάσει η ψηφιακή εποχή στην εκπαίδευση είναι η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.

Γιατί άραγε ο εκπαιδευτικός να αποκτήσει ψηφιακές δεξιότητες; Αυτό νομίζω ότι είναι ένα βασικό ερώτημα. Ίσως είναι και το βασικό ερώτημα – αντίρρηση που θα βάλουν οι εκπαιδευτικοί όταν τους πεις να επιμορφωθούν στις ψηφιακές δεξιότητες. Δεν θα μπω στην επιχειρηματολογία του τύπου, μου χρειάζονται τα μόρια για διευθυντής ή δεν ξέρω και εγώ για ποιο άλλο λόγο. Θα προσπαθήσω να βρω κάποιους λόγους … πιο σοβαρούς.

Το πρώτο, βασικό και κύριο… Αυτός είναι ο κόσμος που ζούμε.  Πρέπει να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι είναι αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Να μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους μαθητές μας. Φυσικά και θα τους θαυμάζουμε για τις δεξιότητές τους στις νέες τεχνολογίες, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να μείνουμε απ’ έξω.

Το δεύτερο είναι οι καινούργιες δυνατότητες που παρέχονται. Και είναι πολλές. Το θέμα είναι… αξίζει να τις χρησιμοποιήσεις; Οι απόψεις είναι διιστάμενες. Όταν παρακολουθούσα την επιμόρφωση Β επιπέδου είχαμε πολλές τέτοιες συζητήσεις.

Για τους αμύητους, μιλάμε για τις επιμορφώσεις Α και Β επιπέδου για τους εκπαιδευτικούς. Η επιμόρφωση Α επιπέδου αφορά βασικές διεργασίες στη χρήση του υπολογιστή αλλά και σε δημορφιλή προγράμματα, Word, Excel, Power point. (με την ευκαιρία ξεκινάει η καινούργια επιμόρφωση Β επιπέδου για όποιον ενδιαφέρεται ανεξάρτητα από το ότι οι δικές μας εξετάσεις είναι ενάμιση χρόνο αδιόρθωτες).

Στις συζητήσεις λοιπόν αυτές έμπαινε έντονα ο προβληματισμός, γιατί να βάλουμε αυτές τις νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση, αντί να κάνουμε καλύτερα το μάθημά μας, και να δώσουμε περισσότερο χρόνο στους μαθητές μας. Και αν αξίζει να αφιερώσει κανείς τόσο χρόνο για την προετοιμασία ενός μαθήματος με εφαρμογή νέων τεχνολογιών, όταν είναι γνωστό ότι το αναλυτικό πρόγραμμα είναι υπερφορτωμένο, που σημαίνει ότι θα μπορούσες να δώσεις περισσότερο χρόνο στο μάθημα. Δεν μπορέσαμε να βρούμε πειστική απάντηση. Από την άλλη τα προτεινόμενα προγράμματα για χρήση των νέων τεχνολογιών και της ψηφιακές εποχής είχαν κάτι να δώσουν… το 2005. Τα περισσότερα είναι μεταγλωττισμένα προγράμματα που είχαν δημιουργηθεί κάπου στο 2000 με δεδομένα της τότε εποχής. Κάποια, σε μεγάλο βαθμό είχαν περάσει το βιβλίο σε ψηφιακή μορφή, χωρίς να προσφέρουν κάτι διαφορετικό από το να διαβάζουν από το μόνιτορ αντί για το βιβλίο. Θα έλεγα ότι μάλλον αρνητικά συμπεράσματα βγάζαμε.

Τελικά ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει να έχει ψηφιακές δεξιότητες; Μάλλον πρέπει. Να περιγράψω εγώ με ποιον τρόπο έχω αξιοποιήσει κάποιες ψηφιακές δεξιότητες.

Το e-mail. Το απλό κλασσικό e-mail με έχει εξυπηρετήσει πολλές φορές για να στείλω στους μαθητές κάποιοα παλιά θέματα, αναβολή ή καθορισμό διαγωνίσματος, σημειώσεις, απαντήσεις διαγωνισμάτων.

Επεξεργασία ήχου και εικόνας. Αυτό είναι πιο προχωρημένο μια και με βοήθησε να φτιάξω βίντεο εκπαιδευτικά. Με αρκετά προβλήματα στην αρχή αλλά και σημαντική βελτίωση στο τέλος, μπορείτε να τα βρείτε στο κανάλι ” manaliss ” στο You Yube. Γύρω στα 100 βίντεο σε συγκεκριμένα θέματα λυκειακής χημείας, που αν κρίνω από την επισκεψιμότητα, μάλλον έχουν βοηθήσει πολύ κόσμο.

Blogging Και τώρα ακριβώς αυτό κάνω, blogg-άρω. Αλλά διατηρώ και ένα ακόμα blog στο σχολικό δίκτυο με δραστηριότητες των μαθητών. Ποια η χρησιμότητά του; Η δημόσια αναγνώριση των δραστηριοτήτων μαθητών. Τους αρέσει να τους αναγνωρίζει κάποιος τα καλά… όπως σε κάθε ένα μας άλλωστε. Εννοείται ότι παίρνω όλα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για την ασφάλεια των μαθητών.

Webinars δηλαδή διαδικτυακά σεμινάρια. Αυτό είναι νέο φρούτο. Το δοκίμασα 2-3 φορές αλλά μάλλον οι μαθητές δεν ήταν έτοιμοι. Δηλαδή είχαν τεχνικά προβλήματα, να συνδεθούν και να ρυθμίσουν το μικρόφωνό τους. Ο σκοπός ήταν να κάνουμε ένα μάθημα παραπάνω αφού είχαν διαβάσει και να λυθούν ενδεχόμενες απορίες από το διάβασμα, μέσα από το διαδικτυακό αυτό σεμινάριο. Πέντε ή έξη μαθητές το πολύ  είχαν πάρει μέρος σε κάθε διαδικτυακό σεμινάριο. Και αρκετοί από αυτούς δυσκολεύτηκαν πολύ να εγκαταστήσουν το μικρόφωνό τους. Κάποιοι δεν το κατάφεραν καν. Το αναφέρω γιατί μερικές φορές οι δεξιότητες των μαθητών δεν είναι τόσο ανώτερες των δικών μας… (αλλά για τις δεξιότητες των μαθητών σε άλλη φάση).

Java εφαρμογές στο Ίντερνετ. Όχι κάποιες που έφτιαξα εγώ αλλά κάποιες που βρήκα έτοιμες. Στο PhET του Πανεπιστημίου Denver. Αυτές οι εφαρμογές – κάπου 140 – με επίδειξη αναλύουν πολύ συγκεκριμένα τμήματα της θεωρίας, και διευκολύνουν τους μαθητές να κατανοήσουν βασικές έννοιες.

Θα παρατηρήσετε ότι οι ψηφιακές εφαρμογές που έχω αναφέρει… δεν είναι αυτό που λέμε μάθημα. Είναι παράπλευρες δραστηριότητες που διευκολύνουν μεν το μάθημα, αλλά δεν αναφέρονται στο μάθημα.

Για το μάθημα έχω μια πλατφόρμα MOODLE. Περιέχει μεγάλη ποσότητα υλικού αλλά οι μαθητές δεν το αξιοποιούν. Το θεωρούν επιπλέον δουλειά και έτσι “το αποφεύγουν” .

Σε όλα τα παραπάνω, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υλικοτεχνική υποδομή και φυσικά η σύνδεση στο διαδίκτυο. Είναι γνωστό ότι σε πολλά σχολεία υπάρχουν αρκετά προβλήματα σε αυτό το θέμα. Από ότι ίσως παρατηρήσατε η απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων και η αξιοποίησή τους στην εκπαίδευση είναι μια “δουλειά” πλήρους απασχόλησης, για να διαβάσεις, να φτιάξεις, να ενημερωθείς, να ανεβάσεις στο διαδίκτυο, να ενημερώσεις και… και… και…

Τελικά δεν είναι σαφές αν οι ψηφιακές δεξιότητες του εκπαιδευτικού τον βοηθάνε να κάνει καλυτερο μάθημα. Ίσως κάποιοι πίσω από αυτές τις τεχνολογίες προσπαθούν να κρύψουν δικές τους ανεπάρκειες. Σίγουρα κάποιοι αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες με εποικοδομητικό τρόπο στη τάξη.

Προσωπικά πιστεύω ότι ο κάθε εκπαιδευτικός  πρέπει να αποκτήσει ψηφιακές δεξιότητες. Το πως θα τις αξιοποιήσει στη τάξη είναι άλλο θέμα. Όταν εξοικειωθεί με αυτές, θα μπορέσει να κάνει προσεκτικά σχεδιασμένα βήματα, όπου οι μαθητές θα εμπλακούν σταδιακά και εποικοδομητικά. Και τα βήματα αυτά θα πρέπει να γίνουν με βάση την Ελληνική πραγματικότητα. Δηλαδή να μπορούν οι μαθητές να ολοκληρώσουν αυτά που τους ζητάμε. Ένα εκπαιδευτικό σενάριο με συγκεκριμένους στόχους θα μπορούσε να δώσει στους μαθητές μια άλλη προοπτική χρήσης του υπολογιστή.

Στο σχήμα που ακολουθεί φαίνονται κάποια από τα μοντέλα εκπαίδευσης που θα μπορούσαν να έχουν χρήση των ψηφιακής τεχνολογίας.

Τη καλησπέρα μου