Εσείς με ποιο τρόπο κερδίζετε;
Συχνά ακούμε να λένε : Πρόσεξε, τι γίνεται μη την πατήσεις. Πρόσεξε μη σε ρίξουν και χάσεις. Κοίταξε να τη κάνεις πρώτος εσύ με σε ρίξουν και χάσεις… ή τέλος πάντων κάποιες τέτοιες εκφράσεις που δείχνουν την ανταγωνιστικότητα της σημερινής κοινωνίας.
Με δυο λόγια πρέπει καθημερινή στους αγώνες της ζωής να βγαίνουμε νικητές. Με ποιο τρόπο όμως μπορεί να κερδίσει κανείς; Αλήθεια υπάρχουν τρόποι; Μπορώ να πω ναι αλλά δύσκολα τους βλέπεις πια.
Συνήθως όλοι βλέπουμε την μοναδική περίπτωση κερδίζω – χάνεις. (win – lose situation που λένε τα αμερικανάκια). Σε αυτές τις περιπτώσεις ο χαμένος μαζεύει τα κομμάτια του και απομακρύνεται να θεραπεύσει τις πληγές του. Ο δε νικητής θριαμβεύει πάνω από τα κομμάτια του χαμένου. Είναι ένας τρόπος. Δεν ξέρω αν είναι ο καλύτερος αλλά πιθανότατα να είναι ο πιο συνηθισμένος. Είναι και ένας δρόμος χωρίς επιστροφή. Δηλαδή ο επόμενος στόχος, ανταγωνιστής ή ό,τι άλλο είναι μπροστά.
Μια άλλη περίπτωση όμως που πιθανώς αν μπορεί να γίνει να έχει καλύτερα αποτελέσματα είναι η κερδίζω – κερδίζεις (win – win situation). Αυτό είναι δύσκολο. Πως μπορεί να γίνει να είναι και οι δύο πλευρές κερδισμένες; Δεν ξέρω αναλόγως των συνθηκών και του προβλήματος θα μπορούσε ίσως να βρεθεί μια λύση τέτοια ώστε να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.Ίσως όχι απόλυτα αλλά με κάποιο τρόπο ώστε να μην υπάρχουν απόλυτα νικητές και απόλυτα χαμένοι. Εδώ ο δρόμος έχει επιστροφή. Δίνεται δυνατότητα για μια νέα συνεργασία ή επαναδιαπραγμάτευση, αλλά έχει και κινδύνους. Η μη συντριβή του “άλλου” ίσως να εκληφθεί σαν έκφραση αδυναμίας και να μη καταλήξει τελικά σε ολοκλήρωση αλλά σε αποτυχία. Ή και σε μια νίκη της πρώτης μορφής.
Μια τρίτη περίπτωση είναι αυτή της θυσίας. Η περίπτωση χάνω – κερδίζεις. (lose – win situation). Εντάξει εδώ δεν κερδίζεις αλλά από το γεγονός ότι κερδίζει ο άλλος έχεις μια ικανοποίηση. Τώρα αυτό σε διαπροσωπικό επίπεδο … μάλλον δεν γίνεται εκτός και αν … τη βρίσκεις να είσαι μάρτυρας. Α! ναι σαφώς σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται μέσα στην οικογένεια και συνήθως από γονείς προς παιδιά χωρίς φυσικά αν αποκλείεται κάποιος άλλος συνδυασμός. Μια και το βλέπουμε από τη δικιά μας σκοπιά λοιπόν δεν έχουμε νίκη αλλά μια ικανοποίηση από την νίκη και ικανοποίηση του άλλου. Χμ !!! Δύσκολο το βλέπω αλλά τέλος πάντων.
Και η τελευταία περίπτωση είναιη χάνω – χάνεις (lose – lose situation) όπου εδώ δεν υπάρχει νικητής. Αλλά γιατί δεν υπάρχει νικητής; Γιατί συνήθως κανείς δεν υποχωρεί, συζητάει ψάχνει. Μένει “σθεναρά στις θέσεις του” ο καθένας και δεν αφήνει κανένα περιθώριο να ελιγμό. Έτσι έχουμε μια σταδιακή αύξηση της έντασης, η οποία συνήθως καταλήγει στη λήξη της συνεργασίας ή διαπραγματεύσεων. Αυτό δυστυχώς είναι πολύ κοινό στις διαπροσωπικές σχέσεις και ο λόγος είναι ότι πιεζόμαστε τόσο πολύ απ’ έξω που πρέπει να ξεδώσουμε “μέσα” στη σχέση, χωρίς να αφήνουμε χώρο για εκτόνωση ο ένας στον άλλο. Έτσι ανεβαίνουν οι εντάσεις και αυξάνονται οι αποστάσεις.
Εννοείται ότι δε σκοπεύω να κάνω κάποια βαθυστόχαστη ανάλυση ή τη φοβερή και τρομερή έρευνα. Αλλά να … ερωτήματα βάζω και απορίες εκφράζω. Για σκεφτείτε τα λίγο, και δείτε με ποιο τρόπο τελικά συμφέρει να κερδίζεις. Για μένα είναι ο δεύτερος. Γίνεται όμως; Δεν ξέρω. Σίγουρα θα άλλαζαν πολλά αλλά…
Ζέστη σήμερα. Αράξτε και ευχαριστηθείτε την ηρεμιά με καφέ με φίλους ή … και μόνοι με παρέα το κύμα ή το αεράκι.Εγώ το καφέ μου τον ήπια με τους φίλους μου – σε πλήρη σύνθεση σήμερα μια και σε δεκαπέντε μέρες έχουμε μάζωξη για τα τριαντάχρονα της αποφοίτησης και ήρθε να μας δει ο ρομαντικός διοργανωτής όλης της υπόθεσης ο Σπύρος. Για σκεφτείτε το να μαζευτούμε καμιά εκατοστή … σαρανταοχτάρηδες στο σχολείο, που δεν θα αναγνωρίσουμε. Γιατί μήπως θα αναγνωρίσουμε ο ένας τον άλλο; Αλλά λέμε τώρα… Χμ!!! ωραία ακούγεται αν και θα έχουμε “απουσίες” γμτ. Θα σας ενημερώνω σχετικά.
Τη καλησπέρα μου.
Αγαπητέ Μάνο χτύπησες φλέβα. Το θέμα αυτό αποτελεί αντικείμενο εξέτασης μου στη θεωρία παιγνίων την Τετάρτη στη ΣΕΘΑ. Σύμφωνα λοιπόν με την θεωρία της ισορροπίας του Nash,(νομπελίστας μαθηματικός και οικονομολόγος, η τυραννισμένη ζωή του οποίου αποτέλεσε το θέμα της γνωστής ταινίας «Ένας υπέροχος άνθρωπος») οι παίκτες σκέφτονται τις ενέργειες των άλλων παικτών, διαμορφώνοντας πεποιθήσεις για τις συμπεριφορές των άλλων. Ως αποτέλεσμα, η στρατηγική ενός παίκτη αποτελεί την καλύτερη απόκριση στη στρατηγική του άλλου παίκτη.
Ένα παιχνίδι αποτελείται από τα εξής στοιχεία:
• Τον αριθμό των παικτών που συγκρούονται οι επιδιώξεις τους.
• Τους κανόνες που καθορίζουν τη δράση ή τη στρατηγική των παικτών.
• Τα επαρκώς ορισμένα αποτελέσματα και τους κανόνες που καθορίζουν το αποτέλεσμα κάθε σύγκρουσης.
• Την απόδοση για τον κάθε παίκτη που συνδέεται με κάθε αποτέλεσμα.
Μέσω της θεωρίας των παιγνίων εξηγούνται οι συμπεριφορές των ατόμων βάσει της ανάλυσης κόστους-οφέλους. Ειδικότερα, οι παθολογικοί παίκτες διακατέχονται από στρεβλωμένες πεποιθήσεις, εφαρμόζοντας, κατά συνέπεια, λανθασμένες στρατηγικές, με αποτέλεσμα να αποτελούν μέρος ενός φαύλου κύκλου. Αδυνατούν να αντιληφθούν το πραγματικό κόστος ή το όφελος ενός παιχνιδιού, καθώς εστιάζουν μόνο στα θετικά σημεία, γεγονός που έχει επιζήμια αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τον ορισμό ένας συνδυασμός στρατηγικών αποτελεί ισορροπία Nash, εάν κάθε παίκτης παίζει τη βέλτιστη απόκρισή του, δηλαδή, εάν για κάθε παίκτη η στρατηγική είναι βέλτιστη απόκριση ως προς το συνδυασμό στρατηγικών. Επομένως, κανείς παίκτης δεν έχει κίνητρο να “απομακρυνθεί” μονομερώς από την ισορροπία, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να βελτιώσει την απόδοσή του μεταβάλλοντας τη στρατηγική του, δοθέντων των στρατηγικών ισορροπίας των άλλων παικτών.
Οι παθολογικοί παίκτες δυσκολεύονται να βρεθούν στην ισορροπία Nash, καθώς δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι μόνο αυτό το σημείο αποτελεί την πιο συμφέρουσα για αυτούς επιλογή.
Παράδειγμα αποτελεί το φημισμένο «δίλημμα του κρατούμενου». Ας υποθέσουμε ότι δύο άνθρωποι έχουν συλληφθεί ως ύποπτοι για κάποια παράβαση που έκαναν από κοινού. Οι δύο ύποπτοι κρατούνται σε διαφορετικά δωμάτια για ανάκριση, χωρίς να είναι σε θέση να επικοινωνούν μεταξύ τους.
Αν ο ένας εξ αυτών ομολογήσει, ενώ ο άλλος κρατήσει το στόμα του κλειστό, τότε αυτός που ομολόγησε θα αφεθεί ελεύθερος, ενώ ο άλλος που κράτησε το στόμα του κλειστό θα καταδικαστεί σε φυλάκιση τριών χρόνων.
Αν και οι δύο ομολογήσουν (προδίδοντας έτσι ο ένας τον άλλον), τότε θα καταδικαστούν σε φυλάκιση δύο χρόνων ο καθένας.
Αν, τέλος, και οι δύο κρατήσουν το στόμα τους κλειστό (ουσιαστικά συνεργαζόμενοι), τότε θα καταδικαστούν σε φυλάκιση ενός χρόνου ο καθένας.
H ισορροπία Nash υπάρχει όταν και οι δύο ύποπτοι ομολογούν, αν και η περίπτωση που συνεργάζονται κρατώντας το στόμα τους κλειστό έχει καλύτερη ανταπόδοση για τον καθέναν τους.
Συμπέρασμα: Ο John Nash έδειξε ότι σε κάθε στατικό παιχνίδι με ένα πεπερασμένο σύνολο στρατηγικών υπάρχει τουλάχιστον μία κατάσταση ισορροπίας, που αντιστοιχεί σε επιλογές στρατηγικής οι οποίες παρέχουν τη βέλτιστη ανταπόδοση και για τους δύο παίκτες: κανένας παίκτης δεν μπορεί να πετύχει κάτι καλύτερο αλλάζοντας τη στρατηγική του, τη στιγμή που η στρατηγική του άλλου παραμένει αμετάβλητη.
Ωπα γιατρέ μου… μας τα είπες όλα μαζί και μπλέχτηκα.
Λοιπόν αν κατάλαβα καλά η νίκη δεν είναι μονόδρομος και δεν είναι πάντα αυτή που έχει τα καλύτερα αποτελέσματα. Επίσης σε όλα τα “παιγνίδια” δεν υπάρχει νίκη χωρίς κόστος. Δηλαδή για παράδειγμα – αν κατάλαβα καλά – κερδίζω στο λαχείο 30.000€ και είμαι ευτυχισμένος. Το ότι έχω χάσει 100.000 € σε όλη τη προσπάθεια δεν το μετράω. Αυτό νομίζω ότι εννοείς με τους παθολογικούς παίκτες. Εκτός αν εννοείς και το παράπλευρο κόστος που έχει να κάνει με απώλειες σε προσωπικό επίπεδο (οικογένεια, φίλοι, προσωπική ζωή). Σίγουρα από όσο μπορώ να καταλάβω όντας πρακτικός και όχι θεωρητικός. Σε όλες τις φάσεις σε ένα “παιγνίδι” υπάρχουν άπειρες υποπεριπτώσεις κέρδους – χασούρας με επίσης άπειρες διαβαθμίσεις. Από την άλλη αναφέρω και εγώ ότι η τελική έκβαση είναι συνδυασμός και των δυο ανταγωνιστών. Δηλαδή αν υπάρχει καλή διάθεση μπορεί να υπάρξει σύγκλιση. Αλλιώς θα υπάρξει συντριβή κάποιου….
Πάντως σίγουρα αυτοί που ασχολούνται με διαπραγματεύσεις πρέπει να έχουν μια σφαιρική άποψη του θέματος αλλά και των δυνατοτήτων τους για τους ελιγμούς που πρέπει να κάνουν.
Μπλεγμένο το βρίσκω. Θέλει ψάξιμο πάντως.
Μπερδεύτηκες εσύ φαντάσου εγώ που γράφω το μάθημα. Η ισορροπία πάντως επιτυγχάνεται στη δεύτερη περίπτωση που ομολογούν (2 χρόνια φυλακή) και οι δύο και όχι στην τρίτη (1 χρόνος φυλακή) που δεν ομολογούν. Ο παθιασμένος εγωιστής παίκτης ή παρατηρητής αυτό το θεωρεί παράλογο. Ο Νας το απέδειξε μαθηματικά, άρα είναι σωστό. Το θεώρημα δεν αφορά μόνο διαπραγματεύσεις αλλά και βιολογία, χημεία, οικονομία κλπ και συνδυάζεται με άλλες θεωρίες (Παρέτο κλπ). Συγνώμη για την κατάχρηση της φιλοξενίας σου από μέρους μου!