Τι είναι η εκπαίδευση;
Παρασκευή πρωί, όπως συνήθως το τελευταίο καιρό, ο καφές μπροστά, και πάλι ξεκλέβω χρόνο για να γράψω “κάτι”. Θα έλεγα ότι είναι η ώρα μου.
Αφορμή για όσα θα διαβάσετε είναι όσα έκανα το τελευταίο δεκαήμερο… όπως έγραψα στην προηγούμενη εγγραφή.
Εκπαίδευση… σε ένα κόσμο που αλλάζει όχι με τα χρόνια, αλλά με την ημέρα, για να μη πω με την ώρα. Και έχεις μπροστά σου παιδιά, που έχουν μάθει να σκέφτονται με ένα τρόπο, που εμείς δεν μπορούμε να αντιληφθούμε. Η επεξεργασία των πληροφοριών που δέχονται γίνονται με ρυθμούς πολύ πιο γρήγορους από ότι μάθαμε να κανουμε εμείς. (Το “εμείς” εδώ ερμηνεύεται σαν όλοι όσοι μετράμε την ηλικία βάζοντας – άντα (μη πω και – ήντα ) μπροστά. ) Οι ρυθμοί με τους οποίους έρχονται οι πληροφορίες είναι τέτοιοι που είναι απαραίτητο να φιλτράρονται στην “είσοδο” για να περάσουν στην “επεξεργασία” και να δώσουν αποτέλεσμα (= ” έξοδος”). Για να μιλήσουμε σε μια καθημερινή γλώσσα.
Εμείς λοιπόν οι εκπαιδευτικοί έχουμε αυτό το κοινό. Πριν προχωρήσω δείτε μια φωτογραφία με αρκετό χιούμορ…
Όμως στη τελευταία φωτογραφία έχω ένσταση. Θα έπρεπε να αλλάξει. Εγώ θα έβαζα αντί για το θηρίο, μια ορχήστρα και εμένα στο πόντιουμ. Για τα άλλα δεν έχω αντίρρηση. Γιατί το κάθε παιδί παίζει το δικό του όργανο στην ορχήστρα, και εγώ πρέπει να το συντονίσω και συγχρονίσω. Και να σας εξηγήσω γιατί.
Πήγαμε στον FLASH την προηγούμενη εβδομάδα…και είδα μαθητές μου να ξεδιπλώνουν ένα ενδιαφέρον, μια συμμετοχή υπέροχα απροσδόκητη. Είδα να μπαίνουν, όπως λέμε, στα βαθιά, και να ρωτάνε, να συμμετέχουν να αλληλεπιδρούν. Θέλω να πιστεύω ότι όντως αναστατώσαμε ευχάριστα το σταθμό και ότι δεν ήταν απλά μια “ευγενική αποφώνηση” που μας είπαν όταν φεύγαμε. Και όταν γίνανε δημοσιογράφοι, τα δώσαν όλα και “στριμώξανε” διευθυντές, ιδιοκτήτες, δημοσιογράφους… δεν αφήσανε κανένα…Όμως το χαμόγελο και η συνέχεια της συζήτησης μετά στο λεωφορείο, ήταν για εμένα η καλύτερη επιβεβαίωση ότι ήταν μια επιτυχημένη έξοδος. Και σίγουρα εκπαιδευτική.
Την επόμενη μέρα, βρεθήκαμε στα Εκπαιδευτήρια ΔΟΥΚΑ για τις ερευνητικές εργασίες. Και για αυτό έγραψα…αλλά υπάρχουν και κάποια πράγματα που δεν έγραψα…Οι μαθητές που παρουσίασαν, “έπαιξαν” εκτός έδρας. Μίλησαν σε άγνωστο κοινό που τους έκρινε. Δεν μπορώ παρά να θυμηθώ την πρώτη φορά που μίλησα σε συνέδριο (στα σαράντα μου περίπου) το κομπλάρισμα που είχα μόλις ανέβηκα “πάνω”. Η αίσθηση του “χάους” μπροστά μου στην αίθουσα, που έβλεπα πολλά και τίποτα. Που προσπαθούσα να θυμηθώ τι ήθελα να πω και να μη ξεχάσω κάτι. Τη δύναμη που πήρα από το “fan club” που λέω όταν έβλεπα τα πρόσωπα των γνωστών μου στο κοινό και μέσα από το χαμόγελό τους έπαιρνα τη δύναμη και την επιβεβαίωση ότι πάω καλά. Είπαμε… στα σαράντα. Όχι στα δεκαεπτά…Αντιληπτό το άγχος των παιδιών, αντιληπτή η κερκίδα που φτιάξανε οι συμμαθητές τους όταν αναγγέλθηκε η ομιλία τους. (Κρατώντας τα προσχήματα…είπαμε να τους ησυχάσουμε…αλλά μάλλον αργήσαμε να το κάνουμε….”μας ξεφύγανε λιγάκι….”). Ήταν απαραίτητο για να πάρουν την δύναμη να σταθούνε όρθιοι μπροστά στους συμμαθητές τους. Αν αυτό δεν είναι εκπαίδευση, τότε τι είναι;
Προχθές βρέθηκα σε μια μουσική βραδιά. Και γι αυτό έγραψα. Πάλι όμως υπάρχουν πράγματα που δεν έγραψα. Δεν έγραψα δηλαδή για 10 παιδιά στα 16 – 17 που κράτησαν ένα πρόγραμμα μουσικό για τρεις ώρες… με την ψυχή τους. Τα δώσαν όλα. Τα είπαν όλα. Ξεσηκώσαν το κόσμο με τη ζωντάνια τους και την ορμή τους. Γιατί; Γιατί βρέθηκε κάποιος που πίστεψε σε αυτά. Γιατί κάποιος άφησε την οικογένεια του, τα παιδιά του και σε δύσκολους καιρούς δεν έκανε ότι έκανε με βάση τα λεφτά που του δίνουν. Έκανε πράγματα από την καρδιά του. Και έτρεξε, και φώναξε, και κουβάλησε, και έπλυνε. Δεν κοίταξε τι έλεγε το job description και αν προβλεπόταν να τα κάνει. Πόσες φορές έχετε ακούσει το ” Για τα λεφτά που μου δίνουν και πολλά κάνω…” Για τα παιδιά ποτέ δεν υπάρχουν “πολλά”. Τα παιδια δώσαν αυτό που δίνουν πάντα… την ψυχή τους σε αυτούς που τα στηρίζουν. Το κορίτσια γίνανε γυναίκες σε μια στιγμή, και τα αγόρια άντρες. Και πήρανε τη κατάσταση πάνω τους… αλλά πάντα ψάχνανε τη “κυρία” τους μέσα στο κόσμο. Τη “κυρία” τους που τα έδωσε όλα. Επιβράβευε τους πάντες, χειροκροτούσε δυνατότερα από όλους, φώναζε και “χτυπιότανε” στις δυνατές ερμηνείες…Αλλά και τα παιδιά, κατεβαίνοντας σχεδόν όλα… πηγαίνανε πρώτα στη “κυρία” τους, που τα αγκάλιαζε, τα φιλούσε και τους έδινε τα μπράβο τους που δίκαια θέλανε, και πάντα μα πάντα, έσκυβε στο αυτί τους και τους ψιθύριζε κάτι “δικό” τους και μετά αποχωρούσανε για να πάνε στους δικούς τους. Με θάρρος και με το καμάρι του νικητή. Και το βλέμμα καθάριο, γεμάτο ευχαριστώ. Και η κυρία τους “εκεί” άσχετα αν ίσα που στεκόταν στα πόδια της από τη κούραση. Να παίρνει δύναμη από όλη την θετική ενέργεια του χώρου. Αν αυτό δεν είναι εκπαίδευση (για εκπαιδευτικούς κυρίως) τότε τι είναι;
Χθες βρέθηκα στη Βαλαωρίτου στα εγκαίνια μια έκθεσης ενός παλιού μου μαθητή, του Δημήτρη Ρόκου. Εκεί λοιπόν είδα τους παλιούς μου μαθητές και πολύ χάρηκαν και πολύ χάρηκα που τους είδα…Και μιλήσαμε σαν φίλοι πια… κάποιοι “παίζανε” αναποφάσιστοι ανάμεσα στον ενικό και τον πληθυντικό (μια φορά μαθητής, πάντα μαθητής….) αλλά τα είπαμε, γελάσαμε, μιλήσαμε, θυμηθήκαμε. Κάποιοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να απολογηθούν…γιατί δεν διαβάζανε Χημεία, μετά από 15 χρόνια…γιατί έτσι το αισθάνθηκαν. Μου φαίνεται ότι τους προκαλώ άγχος…ακόμα. Το καλύτερο όμως μου το είπε μια “μαμά” η οποία με το που με είδε, με θυμήθηκε και αφού με χαιρέτησε πολύ εγκάρδια μου είπε…”Τα παιδιά μιλάνε για εσάς…με πολύ αγάπη σαν ένα καλό τους φίλο…” Και εγώ φούσκωσα ακόμα περισσότερο…από υπερηφάνεια αυτή τη φορά. Και της απάντησα με κάτι που είχα πει…πολύ παλιά που με είχαν ρωτήσει…Πως θα καταλάβετε αν είστε καλός καθηγητής; Και είχα απαντήσει ότι “Όταν βλέπω τους παλιούς μου μαθητές και έρχονται προς τα εμένα αντι να αλλάζουν πεζοδρόμιο, τότε θα θεωρήσω ότι έχω πετύχει”. Με δεδομένη την μέχρι τώρα πορεία, μάλλον καλά πάω. Βλέπετε η εκπαίδευση, δεν μένει μέσα στη τάξη. Αν αύριο ρωτήσουν τον Δημήτρη αν είχε κόσμο στα εγκαίνεια, θα πει…Ναι…α!!! ήρθαν και παλιοί καθηγητές μου…από το σχολείο. (Δεν πήγα μόνος μου και είχαν περάσει και άλλοι πριν). Άρα και εδώ η εκπαίδευση δεν έχει ελεύθερο χρόνο.
Στις αρχές του Μάρτη θα βρεθούμε στη Θεσσαλονίκη σε ένα συνέδριο μαθητών. Οι μαθητές μας θα πάρουν μέρος στο συνέδριο και θα παρουσιάσουν έναν αριθμό εργασιών σε ένα πανελλήνιο συνέδριο μαθητών. Θα βρεθούν με συμμαθητές τους από όλη την Ελλάδα. Θα συνεργαστούν, θα συζητήσουν, θα ανταλλάξουν απόψεις και θα “εκτεθούν” μπροστά σε κοινό. Εργάστηκαν και έφτιαξαν μια εργασία, με βάση πρότυπα συνεδρίων, έφτιαξαν τις υποδομές τους, τις παρουσιάσεις τους και είναι έτοιμοι να ξεκινήουν. Και αυτό μέσα στην εκπαίδευση είναι.
Και άλλα πολλά…αλλά και η Φυσική και η Χημεία, και όλα εκείνα που πρέπει να μάθουν για να μπορέσουν να καταλάβουν το κόσμο γύρω τους. Αλλά μήπως εμείς πρέπει κάπως αλλιώς να το δούμε το θέμα; Μήπως πρέπει να εμπιστευθούμε και ίσως να εμπνεύσουμε τα παιδιά; Περνάνε τη μισή τους μέρα μαζί μας. Η εικόνα που πρέπει να παίρνουν είναι η εικόνα του ανθρώπου που πιστεύει, εμπιστεύεται, εμπνέει. Όχι του “τόσα μου δίνουν, τόσα κάνω”. Δεν μετριούνται όλα με το μισθό. Υπάρχει και η ικανοποίηση, ότι κάποιοι άνθρωποι “από κάτω” που πρέπει να τους δούμε σαν ανθρώπους και όχι σαν “αντικείμενο” προς εκπαίδευση. Και μάλλον πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε λίγο μέσα από τα μάτια τους. Αλλά και αυτοί να έρθουν λίγο προς τη δική μας μεριά. Να βρεθούμε επιτέλους…κάπου στη μέση. Να κλείσει το “χάσμα των γενεών”.
Ωχ..Πάλι ξέφυγα και πέρασε και η ώρα….Πρέπει να το κλείσω…και να πάω για δουλειά…
Καλό Παρασκευο Σαββατο Κυριακο Δεύτερο…Κόσμια με τα θαλασσινά…Είπαμε Καθαρή Δευτέρα βράδυ, η μισή Ελλάδα κοιλοπονάει….Και είναι και νηστεία…
Τη καλημέρα μου…
