Μα καλά δεν βαριέσαι στη τάξη;
Είμαστε στο 1986. μόλις έχω τελειώσει το στρατιωτικό, 23 μήνες γεμάτους, και ξεκινάω την επαγγελματική μου σταδιοδρομία…
Όταν πέρασα το 1979 στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων χημικός, είχα ξεκαθαρίσει ότι δεν θα ασχοληθώ με την εκπαίδευση και μάλιστα από τη πρώτη μέρα είχα ψάξει για μεταπτυχιακά και είχα ένα σχέδιο για το πως θα συνεχίσω. Στο πρώτο έτος σε μια εκπαιδευτική εκδρομή στη δυτική Ελλάδα και στις βιομηχανίες της περιοχής, έπαθα ένα “σοκ”. Δεν μπορώ εγώ να δουλεύω μια ζωή στη βιομηχανία…Θα πάω στην εκπαίδευση. Αυτή ήταν η πρώτη και καθοριστική αλλαγή πλεύσης… Υπήρξαν και άλλες σε θέματα μικρότερης σημασίας, αλλά αυτή ήταν η πιο σημαντική. Τελειώνοντας λοιπόν δεν κοίταξα καν στη βιομηχανία, αλλά πήγα κατευθείαν στην εκπαίδευση. Πέρασα διάφορες φάσεις (σε άλλη εγγραφή ίσως αναφερθώ) . Εκεί λοιπόν σε συζητήσεις με συναδέλφους για το τι θα κάνουμε στη συνέχεια, μπήκε το ερώτημα…
” Μα καλά λες ότι δεν μπορείς τη μονοτονία της βιομηχανίας… και στο σχολείο που θα λες τα ίδια και τα ίδια δεν θα βαριέσαι στη τάξη;”
Υπήρχε πάντα μια ανησυχία. Ξεκίνησα λοιπόν το 1986 και μετά από 26 χρόνια μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν υπήρξε ούτε μια μέρα (από όσο μπορώ να θυμηθώ, γιατί ξεχνάω κιόλας 😉 ) που να βαριέμαι στη τάξη. Πάντα υπήρχε η πρόκληση του να τραβήξεις τη τάξη, να τους ξυπνήσεις όπως Δευτέρα πρώτη ώρα με κατεύθυνση… “πιο σιγά κύριε… πρωί, πρωί,… που την βρίσκεται την όρεξη… τι παίρνετ ε για πρωινό… και άλλα τέτοια όμορφα. Δηλώσεις του τύπου “Μα έχω μάθημα μαζί σας… πως να μην έχω κέφια… δεν έπιαναν πάντα. Αυτό που έπιανε πάντα είναι τα “σοκοφρετάκια” με το καλημέρα… Μιλάμε, ξυπνάγανε αμέσως… Ανέβαινε και το “ζάχαρο” στο αίμα ξυπνούσε και ο εγκέφαλος … και σε 5 λεπτάκια είμασταν όλοι έτοιμοι και ξεκινούσαμε το μάθημα. Η Παρασκευή τελευταία ώρα… άλλη ιστορία… με τη τσάντα στο χέρι και το ρολόι στο μυαλό. Εκεί το αντίστροφο… πρόβλημα. Να τους κρατήσω να μη κοιμηθούν… θέατρο ολόκληρο. Τι caveman μου λέτε (Θεατρικό έργο με που παίζεται επί σειρά ετών στο Παγκράτι με ένα ηθοποιό). Chem-man θα το λέω εγώ και λίγο είναι γιατί παίζεται πολύ περισσότερα χρόνια. Και άντε ερωτήσεις και άντε συμμετοχή, και ένα σχολιάκι για να ξεξυπνήσουν οι ορεινοί, (έτσι λέω αυτούς που κάθονται πίσω στο Αμφιθέατρο και συνήθως ξεφεύγουν εύκολα από εκεί πάνω). Και ξανά στο μάθημα.
Η ένταση της τάξης είναι κάτι που πρέπει να το ζήσεις. Η πρόκληση της απορίας, που πρέπει να εντοπίσεις τι δεν έχει καταλάβει ο μαθητής και να μπορέσεις να το εξηγήσεις με τέτοιο τρόπο που να μπορέσει να καταλάβει τι γίνεται. Όχι να το ξαναπείς… αυτό δεν έχει νόημα εκτός αν δεν πρόλαβε να σημειώσει κάτι. Η απορία είναι να πεις κάτι με ένα τρόπο κοντά στα ήδη γνωστά θέματα των μαθητών, σε απλή γλώσσα. Να φτιάξεις ένα πρόβλημα στα γρήγορα με θέμα την ερώτηση ( οι γνωστές στους μαθητές μου αυτοκόλλητες ασκήσεις ή “ασκησόνια” όπως τις λέω εγώ) … για να δει πως δουλεύει ή πως γίνεται. Και αν πάλι δεν καταλαβαίνει, να ψάξεις μια άλλη προσέγγιση και τελευταίο οχυρό… το διάλειμμα… όπου προσπαθείς να καταλάβεις τι δεν κατάλαβε μέσα στο διάλειμμα και μετά να του το εξηγήσεις. Δεν μπορείς να ασχολείσαι με ένα μαθητή στη τάξη όλη την ώρα. Έχεις χάσει τη τάξη. Μπορεί να βάλεις και τους άλλους μαθητές στο παιγνίδι, μεταφέροντας την ερώτηση σε αυτούς αλλά προσοχή… όχι να μειώσεις αυτόν που ρωτάει με την λογική όλοι το κατάλαβαν εσύ τι δεν κατάλαβες; Εκεί έχασες τον μαθητή. Ισορροπίες σε όλα. Αν πάει κάποιος μαθητής να σχολιάσει υποτιμητικά την ερώτηση του συμμαθητή του πρέπει να είσαι σε ετοιμότητα, να παρέμβεις… αλλιώς ο μαθητής που ρώτησε δεν θα ξαναρωτήσει. Είναι πολλά… θα μπορούσα να αναφέρω δεκάδες περιπτώσεις που οι “ξύπνιοι” (συνήθως και καλοί ) μαθητές μέσα από τα σχόλια τους δημιουργούν ένα κλίμα ελέγχου και εποπτείας στη τάξη για το ποιος θα μιλήσει. Εκεί ο ρόλος του καθηγητή είναι καθοριστικός. Δεν τα προσπερνάμε…
Το θέμα της τάξης…στην τάξη είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο. Βλέπετε 25 έφηβοι δεν είναι απλή υπόθεση. Πάντα υπάρχει κάποιος να κάνει κάτι… Εκεί αν αντιδράς σε κάθε αφορμή θα κάνεις το “τροχονόμο” όπως λέω: Μη μιλάς εσύ, μίλα εσύ, μη γράφεις εσύ, τι γράφεις εσύ… και πάει λέγοντας. Πότε θα κάνεις μάθημα; Είναι μάλλον δύσκολο. Εκεί λοιπόν πρέπει να πιάσεις το “κοινό” σου με το που θα μπεις. Να τους εξιτάρεις για το τι θα πεις και τι θα κάνουν. Καταλαβαίνετε ότι στη χημεία, όπως και σε άλλα μαθήματα, αυτό δεν είναι εύκολο. Σημασία έχει πόσο τη “βρίσκεις” εσύ. Αν εσύ είσαι μέσα στη βαρεμάρα, πώς θα εξιτάρεις το κοινό σου. Στη διατήρηση της τάξης, το χιούμορ σώζει… αλλά προσοχή γιατί η απόσταση από την ειρωνεία είναι πολύ μικρή. Είναι πιο εύκολο σε μια φάση “κρίσης” να πετάξεις μια ατάκα, έστω και τετριμμένη, ώστε να αποφορτίσεις την ατμόσφαιρα, να κερδίσεις λίγο χρόνο, να σκεφτείς πως θα το διαχειριστείς και μετά να συνεχίσεις. Είπαμε τρία πράγματα δεν γυρίζουν πίσω αφού φύγουν : ο χρόνος, η πέτρα και … τα λόγια. Αν έχω βάλει τις φωνές στη τάξη; Νααιιιιιι !!! δεν το συζητάμε. Και αν κρίνω από την εικόνα μετά, πρέπει να τους έχω κατατρομάξει. Αλλά δεν γίνεται πάντα να το παίζεις ψύχραιμος… Υπάρχουν πολλά για να σε “ανεβάσουν”. Αν κατά λάθος δοθεί η αφορμή μέσα στη τάξη… σκάει το καζάνι, βγάζει τον παραπανίσιο ατμό, για να ηρεμήσει λίγο και μετά ξανά ηρεμία.
Λοιπόν με αυτά που σας περιέγραψα, νομίζετε ότι μπορώ να βαρεθώ στη τάξη; Γίνεται φανερό νομίζω ότι είναι καλό κάθε 3 ώρες το πολύ να έχω και μια ώρα κενό, για να ηρεμώ λιγάκι και να σχεδιάζω τις επόμενες ώρες. Πάντα υπάρχει η ανάγκη για διάβασμα και ανασυγκρότηση.
Τα τελευταία χρόνια έχω και ένα άλλο λόγο να μη βαριέμαι. Είναι η έκπληξη της καινούργιας χρονιάς. Βλέπετε κάθε Αύγουστο ανακοινώνονται τα νέα μέτρα του Σεπτεμβρίου. Και αυτό δίνει ένα παραπάνω λόγο να μη βαριέσαι. Βλέπετε δεν μπορείς να πεις ότι ξέρεις τι γίνεται ή τι θα γίνει στην αρχή του χρόνου. Ενισχύεται ο αυτοσχεδιασμός, η πρωτοβουλία… Οι προκλήσεις είναι συνεχείς.
Κλείνοντας λοιπόν θα έλεγα ότι θεωρώ “προβοκατόρικο” το μπλουζάκι που λέει ότι “Έγινα καθηγητής για τρεις λόγους : Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος”. Μπορείτε να καταλάβετε γιατί… Δεν έχει μετρήσει Χριστούγεννα και Πάσχα…. ( 🙂 )
Τη καλημέρα μου…
