Τα φτερά του δάσκαλου…

Posted by manaliss on Feb 12, 2014 in Εκπαιδευτικά, Κοινωνικά |

“Οι μαθητές γεννιούνται με φτερά και οι δάσκαλοι τους μαθαίνουν να πετάνε” είχα διαβάσει κάπου. Μου άρεσε και σκέφτηκα ότι υπήρχε δίκιο σε αυτή τη φράση. Δηλαδή οι δάσκαλοι μαθαίνουν τους μαθητές να ονειρεύονται, να σχεδιάζουν να βάζουν στόχους και να πετούν. Αλλά και οι μαθητές λειτουργούν αντίστροφα.

Με την σκέψη τους που δεν μπαίνει σε φίλτρα και σε καλούπια, μας παρασύρουν σε άλλες σκέψεις και άλλους δρόμους. Μας βάζουν προκλήσεις και εμείς ακολουθούμε αυτές τις προκλήσεις. Αλλά και εμείς τους μαθαίνουμε τους μηχανισμούς της σκέψεις, το τρόπο να συνδυάζουν τις γνώσεις, να αναλύουν τα δεδομένα και να βρίσκουν απαντήσεις. Γιατί αυτό τους μαθαίνουμε. Δεν τους μαθαίνουμε μαθήματα, ημερομηνίες, τύπους… τους μαθαίνουμε να οργανώνουν τη σκέψη τους, να αξιολογούν κάθε νέα γνώση και πάνω σε αυτή να χτίζουν την επόμενη. Έτσι να μπορούν να βλέπουν πιο μακριά.

Το ξέρω ότι σε πρώτη φάση δεν φαίνεται. Αλλά έτσι είναι.

Όμως ένα πρόβλημα που έχει ανακύψει τώρα τελευταία είναι τα “φτερά του δάσκαλου” . Τα έχουν ψαλιδίσει. Δεν τα έχουν κόψει εντελώς αλλά σίγουρα δεν τον αφήνουν να πετάξει.

Θυμάμαι την ευκολία με την οποία, μπορούσα να ονειρευτώ με τους μαθητές μου ένα πρόγραμμα και να πετάξουμε μαζί για να το πραγματοποιήσουμε. Το 1999 με αφορμή την τεχνολογία επικοινωνιών φτιάξαμε ένα σταθμό ραδιοφωνικό… αλλά ήμασταν πολύ μπροστά και έκλεισε πριν καλά καλά ανοίξει. Ήταν μια πλήρης εταιρεία, με υπεύθυνους προγράμματος, τεχνικούς, παραγωγούς μουσικής, διαφημιστές… όλη η τάξη είχε ρόλους. Και όλο το πρόγραμμα είχε προοπτική ανάπτυξης για τις επόμενες γενιές αλλά ποτέ δεν πέρασε την πρώτη χρονιά.

Σε άλλη χρονιά στήσαμε ένα πρόγραμμα για το νερό με 85 παιδιά. Όλοι οι μαθητές εργάστηκαν και έδωσαν εργασίες που έπιανε το νερό σε όλες τις πτυχές του. Ένα τεράστιο πρόγραμμα που έδωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Σε επόμενη φάση, ξεσηκώσαμε μια τάξη και ανακαλύψαμε τη Σικελία. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο Γιώργος για να κάνει τη θεατρική του παράσταση που του ζητάνε κάθε χρόνο τα παιδιά, πάνε από σπίτι σε σπίτι ψάχνοντας να κάνουνε πρόβες. Η Μαρία δεν μπορεί να βρει τον τρόπο να πάει τους μαθητές της στο Πανεπιστήμιο, να δουν τα εργαστήρια από κοντά. Ο Γιάννης δεν μπορεί να δουλέψει γιατί μπήκαν στο σχολείο και το κλέψανε αφού δεν το φύλαγε κανείς και πήραν υπολογιστές και τώρα δεν έχουν λεφτά να πάρουν άλλο.

Πόσα τέτοια μπορώ να σκεφτώ. Συναδέλφους να μεταφέρουν με το κουτάκι τα αντιδραστήρια στο σχολείο τους την προηγούμενη για να δείξουν το πείραμα στους μαθητές τους και μετά να τα επιστρέψουν για άλλα σχολείο.

Πως μπορεί κάποιος να ονειρευτεί με αυτό το τρόπο. Και τι όνειρα να κάνει. Πώς μπορεί να παρασύρει ένας δάσκαλος τους μαθητές του σε νέους δρόμους σκέψης και γνώσεις, όταν το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να πει το μάθημά του. Μερικές φορές αυτό φτάνει… αλλά ποιο είναι το κέρδος.

Μπαλώματα. Σήμερα ένα μεγάλο μέρος της παιδείας στηρίζεται σε εκείνους τους εκπαιδευτικούς που δεν το βάζουν κάτω. Που ακόμα και με κομμένα τα φτερά, με όλες τις περικοπές σε όλα, με όλες τις οφειλές που ποτέ δεν ήξερες ότι είχες αλλά έμαθες ότι χρωστάς, επιμένουν να πετάνε. Να παίρνουν τους μαθητές τους σε νέα ταξίδια. Και ευτυχώς είναι πολλοί. Οι μεγάλοι στις διοικητικές θέσεις έχουν ξεχάσει πως είναι η τάξη… πως είναι εκείνο το βλέμμα του παιδιού που περιμένει το παραπάνω, που δεν μένει στο βιβλίο αλλά θέλει να δει και κάτι άλλο. Αυτά τα έχουν ξεχάσει. Ξέρουν το αναλυτικό πρόγραμμα και τις σελίδες που πρέπει να διδάξεις, ξέρουν τα χρήματα που έχουν το ταμείο και όταν τολμήσεις να σχεδιάσεις μια δραστηριότητα σου πετάνε το “μπαλάκι” των εξόδων ή το πετάνε στους μαθητές. Θέλουν να κάνεις τη δουλειά αλλά δεν σου παρέχουν υπολογιστές ή άλλα μέσα. Θέλουν οι μαθητές να μάθουν να διαβάζουν σε βιβλιοθήκες αλλά τις βιβλιοθήκες τις κλείνουν.

Τα φτερά των δασκάλων είναι ψαλιδισμένα. Αλλά δεν πρέπει να αφήσουμε να ψαλιδίσουν τη σκέψη μας. Οι ιδέες, η ευρηματικότητα, ο τρόπος να παρασύρουμε τους μαθητές μας είναι δικές μας… κανένας προϋπολογισμός, κανένα αναλυτικό πρόγραμμα, καμία μείωση μισθού δεν μπορεί να τα περιορίσει.

Έτσι ξεκινώντας από την αρχική φράση, θα έλεγα : Οι δάσκαλοι έχουν φτερά, και οι μαθητές τους θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν.