Τελικά είμαστε Φινλανδοί…και δεν το ξέραμε;

Εμείς οι μάχιμοι καθηγητές είμαστε μια περίεργη ράτσα. Θέλουμε  να δίνουμε άνισες μάχες προσπαθώντας να εμπνεύσουμε αυτούς τους ανθρώπους που έχουμε μπροστά μας και περιμένουν από εμάς τον βοηθό στην πραγματοποίηση των ονείρων τους. Όσοι “διαβάζουν” με τα παιδιά τους τα μαθήματα, ξέρουν τι προσπάθεια χρειάζεται για να παρακολουθήσουν ένα παιδί… όχι τριάντα. Αυτοί που δεν ξέρουν βλέπουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.

Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις έχουν μείνει στις μαθητικές ή πανεπιστημιακές τους μνήμες.  Μετά ξέχασαν πως είναι η τάξη. Και αποφασίζουν με κάποια κριτήρια… (τουλάχιστον έτσι μας λένε…) τι θα κάνουμε εμείς αλλά και καμιά εκατοπενηνταριά χιλιάδες παιδιά σε κάθε τάξη (ενδεικτικό νούμερο από τον αριθμό των βιβλίων σε κάθε έκδοση… τότε που εκδίδονταν. Τώρα πρέπει να περιγράφουμε στα παιδιά πως ήταν τα βιβλία). Τέλος πάντων… κάποια στιγμή θα σας γράψω και εγώ την εμπειρία μου φέτος από την διδασκαλία της χημείας στην Α’ λυκείου, με προσαύξηση 70 % της ύλης.

Σήμερα όμως θα μιλήσουμε για φιλολογικά μαθήματα… Εντάξει δεν θα μιλήσω εγώ…Θα μιλήσει ο συμμαθητής μου…Διαβάστε προσεκτικά το κείμενο του Γιώργου του Πλακίδα που ακολουθεί και προσπαθείστε να καταλάβετε κάτω από ποιες συνθήκες καλούμαστε να προχωρήσουμε. Θα θέλαμε τις απόψεις σας και τις σκέψεις σας.

Το κείμενο…όπως μου στάλθηκε…

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΦΙΝΛΑΝΔΟΙ

Μια νέα μεταρρύθμιση ( η ενδέκατη, αν θυμάμαι καλά, των τελευταίων 30 ετών) ξεκίνησε για το ελληνικό σχολείο με την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς και αφορά το νέο λύκειο και κυρίως τα φιλολογικά μαθήματα, όπου η φιλοσοφία και τα αναλυτικά προγράμματα αλλάζουν δραματικά. Δεν θέλω ούτε να σταθώ από την αρχή αντίθετος σε αυτή την  αλλαγή, ούτε και να κάνω στείρα αντιπολίτευση. Ίσα – ίσα που αναγνωρίζω πως η  αλλαγή αυτή έχει και πολλά θετικά στοιχεία, που θα έπρεπε από χρόνια να έχουν μπει στο ελληνικό σχολείο.  Οι ενστάσεις μου έχουν να κάνουν με την απίστευτη προχειρότητα που στήθηκε όλο αυτό το πράγμα, γεγονός που υπονομεύει εξαρχής την ουσία του. Θα αρθρώσω το κείμενό μου πάνω σε 11 ερωτήματα που φοβάμαι πως θα μείνουν αναπάντητα.

1. Πώς είναι δυνατόν να ξεκινάει μια μεταρρύθμιση πριν ακόμη ανακοινωθεί; Η μεταρρύθμιση εφαρμόζεται τυπικά από την 1^η Σεπτεμβρίου του παρόντος σχολικού έτους. Οι σχετικές όμως ανακοινώσεις έφτασαν στα σχολεία αργότερα ή δεν έχουν φτάσει ακόμη.
2. Ποιος θεσμικός φορέας εισηγήθηκε αυτές τις σημαντικότατες και καθοριστικές για το μέλλον του σχολείου αλλαγές; Κανείς δεν μας έχει ενημερώσει. Κυκλοφορεί η φήμη για κάποια παρέα από τη Θεσσαλονίκη. Δεν είναι όμως δυνατόν να πιστέψω ότι σε ένα σοβαρό ευρωπαϊκό κράτος χαράζει εκπαιδευτική πολιτική κάποια παρέα φίλα προσκείμενη προς την Υπουργό!
3. Πώς καλούνται καθηγητές με πολυετή πείρα να αλλάξουν άρδην όχι σε μικρό χρονικό διάστημα, αλλά κυριολεκτικά  «από χθες» τον τρόπο που διδάσκουν, χωρίς την παραμικρή ενημέρωση;
4. Πώς είναι δυνατόν οι σχολικοί σύμβουλοι, οι θεσμικά υπεύθυνοι για την  ενημέρωση των καθηγητών και για τον έλεγχο και την αξιολόγηση της όλης μεταρρύθμισης να δηλώνουν παντελώς ανενημέρωτοι(!);
5. Πώς είναι δυνατόν να αναφέρεται στις οδηγίες για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στην Α΄ Λυκείου ότι οι μαθητές σε αυτή τη φάση δεν είναι ώριμοι να κάνουν μετάφραση, όταν οι ίδιοι μετέφραζαν αρχαία κείμενα στο γυμνάσιο;
6. Πώς είναι δυνατόν να προτείνεται από φέτος για τα Νέα Ελληνικά η χρησιμοποίηση  των εγχειριδίων και των 3 τάξεων του Λυκείου, όταν μέχρι σήμερα (τέλος Νοεμβρίου) οι μαθητές της Α΄ Λυκείου δεν έχουν πάρει ούτε το εγχειρίδιο της τάξης τους;  Δεν υπονομεύεται απροκάλυπτα έτσι από το ίδιο το υπουργείο η όποια προσπάθεια μεταρρύθμισης;
7. Πώς είναι δυνατόν να εισάγεται τόσο βεβιασμένα (και βίαια) μια τόσο σημαντική μεταρρύθμιση χωρίς να γίνεται μια, έστω στοιχειώδης, δοκιμή στα πειραματικά σχολεία; Και επί τη ευκαιρία, μια συμπληρωματική ερώτηση: Τι ακριβώς εξυπηρετούν τα πειραματικά σχολεία;
8. Σε κάθε ευνομούμενο κράτος οι μαθητές που φοιτούν σε μια εκπαιδευτική βαθμίδα γνωρίζουν τις προϋποθέσεις πρόσβασης στην επόμενη. Πώς είναι δυνατόν στην Ελλάδα οι μαθητές της Α΄ Λυκείου να συμμετέχουν ήδη σε μια εκπαιδευτική διαδικασία  από την οποία, όπως το ίδιο το Υπουργείο αφήνει να διαρρεύσει, θα κριθεί η είσοδός τους στην ανώτερη βαθμίδα, αλλά να μη γνωρίζουν τους κανόνες με τους οποίους θα γίνει αυτή η επιλογή;
9. Στο ερώτημα που η ίδια η υφυπουργός θέτει: «Μήπως δημιουργηθούν ανισότητες, αφού είναι γνωστό ότι δε διαθέτουν όλα τα σχολεία τις ίδιες τεχνολογικές υποδομές;», η ίδια απαντά: «Η ως τώρα έρευνα στα ελληνικά σχολεία δείχνει ότι οι δημιουργικοί εκπαιδευτικοί βρίσκουν διεξόδους στα προβλήματα των υποδομών.» Είναι δυνατόν μια σοβαρή ηγεσία ενός κράτους που βασίζεται σε θεσμούς να θεωρεί ότι η πραγματοποίηση ενός τόσο σημαντικού μεταρρυθμιστικού προγράμματός της, που θα αλλάξει τη ρότα της ελληνικής κοινωνίας, εναπόκειται στη δημιουργικότητα των εκπαιδευτικών και μόνο; Και αν κάποιοι εκπαιδευτικοί δεν είναι τόσο δημιουργικοί; Το σύστημα θα καταρρεύσει; (Και επί τη ευκαιρία σε ποια έρευνα αναφέρεται η Κα υφυπουργός;)
10. Γιατί δεν δημοσιοποιούνται τα πορίσματα που προέκυψαν από την αποτίμηση της πορείας της προηγούμενης μεταρρύθμισης (Αρσένη); [Δεν φαντάζομαι να πιστεύει κανείς πως ένα σοβαρό υπουργείο μιας σοβαρής χώρας θα προχωρούσε ποτέ σε αλλαγή του εκπαιδευτικού του συστήματος, χωρίς να έχει προηγουμένως εκτιμήσει με μακροχρόνια έρευνα τα υπέρ και τα κατά του.]
11. Η γενικότερη κατάσταση στο χώρο της δευτεροβάθμιας παιδείας (κατάργηση σχολικών βιβλιοθηκών, κατάργηση γραφείων ΣΕΠ,  δραματική περικοπή των αποδοχών των καθηγητών,  ανυπαρξία ακόμη και των στοιχειωδέστερων υλικών, όπως χαρτιού και μελανιού που καθιστούν ακόμη πιο επώδυνη την έλλειψη βιβλίων) είναι το καταλληλότερο πλαίσιο για την προώθηση της μεταρρύθμισης; Ίσως η κα Υφυπουργός απαντήσει ότι οι δημιουργικοί εκπαιδευτικοί θα βρουν λύση σε όλα αυτά. Και πράγματι αυτό γίνεται χρόνια τώρα. Μήπως λοιπόν να σκεφτούμε και την προοπτική να καταργηθεί το υπουργείο; Οι δημιουργικοί εκπαιδευτικοί θα βρουν τρόπους να το υποκαταστήσουν!

Αν δεν υπάρξουν τεκμηριωμένες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα  θα είναι απολύτως δικαιολογημένη η υποψία πολλών εκπαιδευτικών ότι πρόκειται για μια ακόμη προχειρότατη επίδειξη μεταρρυθμιστικού έργου υπό το φόβο μιας πιθανής αλλαγής της ηγεσίας του Υπουργείου. Κοινώς, «να υπογράψουμε και εμείς μια μεταρρύθμιση και από εκεί και πέρα ΄΄γαία πυρί μειχθήτω΄΄».  Και δυστυχώς για όλους μας, έτσι φαίνεται πως σκέπτονται οι υπεύθυνοι του Υπουργείου. Χαρακτηριστική της παραπάνω νοοτροπίας και η απάντηση που λάβαμε από σύμβουλο της κας Υφυπουργού, όταν σε  συζήτησή μας  πριν από λίγους μήνες  σχετικά με τις συγχωνεύσεις των σχολείων της αναπτύξαμε τις ενστάσεις μας και τους φόβους μας για τις δυσλειτουργίες που θα υπάρξουν. Μας απάντησε λοιπόν πως σε όλες τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης, όπως στη Φινλανδία, λειτουργούν  μεγάλα σχολεία. Με τη συγχώνευση λοιπόν θα αποκτήσουμε  και εμείς το ίδιο σχολείο!!!

Γιώργος Πλακίδας,  Καθηγητής 1^ου Λυκείου Βύρωνα

Τη καλησπέρα μου…