Πίσω από τα θέματα…

Σήμερα γράψανε χημεία στη Α’ λυκείου. Μάζεψα περίπου 9ο γραπτά, τα στοίβαξα στο γραφείο… και τα άφησα. Τουλάχιστον για σήμερα. Πρέπει να διαβάσω για την εργασία μου στα σεμινάρια. Όμως τώρα πίνω καφέ και ξεκουράζομαι. Αυτή είναι από τις καλές “στιγμές” της ημέρας. Ο Πλιάτσικας και οι φίλοι του χαμηλά από τα ηχεία του υπολογιστή, ο καφές, μια αποτυχημένη έκδοση espresso freddo, στο ποτήρι και το πληκτρολόγιο. Για να ξεφύγω λοιπόν… και να ηρεμήσω να γράψω δυο πράγματα για το σημερινό διαγώνισμα.

Χημεία…. (μπουυυυυυ!!!!!! για πολλούς από εσάς – γεια  σου Βιβή 🙂 ). Ένα μάθημα δύσκολο…έτσι λένε δηλαδή… εγώ τι να πω. Για μένα εύκολο είναι και ήταν – εδώ που τα λέμε. Βλέπετε από την τρίτη Γυμνασίου όταν πήγαινα (γύρω στο 1975…) είχα αποφασίσει να γίνω χημικός. Όμως πολλά παιδιά δεν συμφωνούν. Έτσι και σήμερα κάποια παιδιά “εξαντλήσανε το χρόνο”.

Τι είδαν τα παιδιά: “Παλούκια ήταν !!!! ” “Αν θέλατε να μη γράψουμε να μας το λέγατε… ” Νομίζω δεν χρειάζεται να συνεχίσω.  Ρώτησα καμιά δεκαριά από αυτούς που φεύγανε αργά, πως τους φάνηκαν… και νόμιζαν ότι τους δούλευα. Εκεί άκουσα τα παραπάνω σχόλια. Όταν ρώτησα ποια θέματα τους δυσκόλεψαν πιο πολύ, εκεί “έπαθα”. Τους δυσκόλεψαν τα “bonus” θέματα, δηλαδή εκείνα που είχα βάλει μέσα στα θέματα για να γράψουνε κάποιες μονάδες. Και όταν τους είπα τι περίμενα να γράψουνε, εκεί άκουγα το πολύ συνηθισμένα “Αμάν…” ίσως ήθελαν να προσθέσουν… “…τι βλακείες έκανα” αλλά δεν το λέγανε.

Αλλά τι υπάρχει πίσω από τα θέματα; Δηλαδή πως βγαίνουν τα θέματα σε ένα διαγώνισμα και τι περιμένει ένας καθηγητής σε ένα τέτοιο διαγώνισμα;

Τα συγκεκριμένα ξεκίνησαν περίπου στις 26/5 να δημιουργούνται. Η πρώτη φάση είναι να ανοίξω την ύλη που συμφωνήσαμε ότι θα παραμείνει για εξέταση, και το βιβλίο, πλάι – πλάι και σε ένα χαρτί να αρχίσω να βγάζω θέματα, ερωτήσεις και σημεία που θα ήθελα να ρωτήσω.

Η μορφή του διαγωνίσματος καθορίζεται από το υπουργείο. Δύο θεωρίες – δυο ασκήσεις. Μια θεωρία κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής, Σ – Λ (σωστό λάθος) – αντιστοίχηση κλπ. Λέγονται έτσι γιατί ο μαθητής είναι υποχρεωμένος να απαντήσει με ένα συγκεκριμένο τρόπο). Ακολουθεί θεωρία ανοικτού τύπου που ο μαθητής γράφει… (σωστό ή λάθος με αιτιολόγηση, ερμηνεία φαινομένων, εξισώσεις) Τέλος ένα μια απλή άσκηση – εφαρμογή και ένα πιο σύνθετο πρόβλημα που συνδυάζει διάφορα τμήματα από τη θεωρία.  Κουκιά μετρημένα.. Από 25 μόρια το καθένα – ισομερώς κατανεμημένα. Αυτό είναι το γράμμα του νόμου. Πάμε στο πνεύμα.

Μέσα από το διαγώνισμα πρέπει να εξεταστούν όλοι οι μαθητές και οι άριστοι και οι μέτριοι και οι αδύνατοι μαθητές. Και πρέπει να έχουν όλοι τις δυνατότητες να γράψουν… όσο περισσότερο μπορούν. Τα θέματα δεν μπορούν να είναι γελοία γιατί τότε αδικούνται οι άριστοι μαθητές που όλο το χρόνο προσπαθούσαν και βρίσκονται ψηλά στη βαθμολογία, μια και θα βρεθούν ψηλά στη βαθμολογία μαθητές που όλο το χρόνο, δεν είχαν προσπαθήσει και ξαφνικά θα βρεθούν να γράφουν “εικοσάρια”. Αντίστροφα αν μπουν δύσκολα θα αδικηθούν οι αδύνατοι μαθητές που “δεν πρόκειται” να γράψουν. Άρα κάπου στη μέση ο βαθμός δυσκολίας.  Μετά πρέπει να εξεταστεί όλη η ύλη, ώστε αν κάποιος μαθητής δεν έχει καταλάβει ένα κομμάτι της ύλης, μη τύχει και μπουν πολλές μονάδες από εκεί και δεν μπορέσει να γράψει. Άρα θέλουμε “διασπορά” στα θέματα. Να πιάνει όλη την ύλη. Πάμε τώρα στη πράξη…

Κατέγραψα λοιπόν τι θέλω να ρωτήσω και ξεκίνησα να γράφω ερωτήσεις. Οι ερωτήσεις έχουν ένα μικρό προβληματάκι. Κάποια πράγματα που εγώ θεωρώ δεδομένα, για τους μαθητές δεν είναι άρα θέλει προσεκτική διατύπωση, που δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης ή παρερμηνείας. Γράφω τις ερωτήσεις ώστε να καλύψουν τις προϋποθέσεις που έχει βάλει το υπουργείο και κλείνω το τετράδιο που γράφω τα θέματα. Τη επόμενη μέρα τα ξαναδιαβάζω “με άλλο μάτι” και επισημαίνω ασάφειες ή κενά στις εκφωνήσεις. Λύνω τις ασκήσεις που έφτιαξα τη προηγούμενη και ελέγχω τα νούμερα αν “βγαίνουν” μέχρι δύο δεκαδικά και κάνω τις απαραίτητες μετατροπές αν χρειάζεται. Οι ασκήσεις γίνονται από το μηδέν. Στηρίζονται στα λυμένα παραδείγματα του βιβλίου και στις ασκήσεις που έχουν λυθεί και στα τρία τμήματα. Αφού γίνει αυτό ξανακλείνω το τετράδιο. Την επόμενη μέρα τα περνάω στον υπολογιστή και ελέγχω για μια ακόμα φορά τις εκφωνήσεις και φυσικά την αντιγραφή. Και φτάνουμε στη τελευταία φάση… τη κρίση έξωθεν. Φίλη και συνάδελφος καθηγήτρια χημικός που είμαστε μαζί από το πανεπιστήμιο και της οποίας τη κρίση αποδέχομαι “άκριτα” ακούει τα θέματα … και σχολιάζει. Δεν έχουμε το ίδιο στυλ στα θέματα, αλλά είναι “το άλλο μάτι” που πιάνει αυτά που ξεφεύγουν από εσένα. Και όσο και αν φαίνεται περίεργο, σχεδόν πάντα υπάρχουν σχόλια για κάτι καλύτερο.  Μετά από όλα αυτά πλέον τα θέματα είναι έτοιμα να κατεβούν στην αίθουσα. Έτσι και χθες ολοκληρώθηκε η διαδικασία των θεμάτων. Και  πάμε στο παρασκήνιο…

Μέσα στα θέματα υπάρχουν ερωτήσεις που είναι αυτό που λέω “bonus” δηλαδή εύκολα θέματα, αυτά που κάποιος που έχει ασχοληθεί ελάχιστα θα τα έχει μάθει και θα τα γράψει. Αυτά φτάνουν περίπου 7-8 μονάδες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους μαθητές να γράψουν κάτι – που συνήθως φτάνει “για να περάσουν το μάθημα”, όπως λένε. Μετά ακολουθούν θέματα λίγο πιο σοβαρά που είναι για αυτούς που έχουν ασχοληθεί όλο το χρόνο (άλλες 7-8 μονάδες) και τέλος οι τελευταίες  5 μονάδες έχουν το κάτι τις τους ώστε να ξεχωρίσουν οι καλοί μαθητές και να μπορέσουν να διακριθούν, γιατί νομίζω ότι το αξίζουν να ξεχωρίσουν στη βαθμολογία.

Η ύλη καθορίζεται από την αρχή του χρόνου. Δηλαδή γνωρίζω πολύ καλά τι πρέπει να ξέρουν στο τέλος του χρόνου. Έτσι σε όλο το χρόνο επιμένω στα συγκεκριμένα θέματα. Από την άλλη ξέρω ότι θα ζητηθεί να αφαιρέσω ύλη στο τέλος του χρόνου. Έτσι φροντίζω τα διαγωνίσματα να καλύπτουν την ύλη που θέλω να μάθουν αλλά και την ύλη που θα κόψω. Έτσι όταν αφαιρέσω το αντίστοιχο κομμάτι, ξέρω ότι λόγω διαγωνίσματος που γράψανε, τους έχει μείνει κάτι και δεν είναι εντελώς “άσχετοι” με το θέμα. Στο Πανεπιστήμιο το λέγαμε “απαλλακτική πρόοδο”. Δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω τον ίδιο όρο αλλά αυτό είναι στη πράξη.

Βλέπουμε λοιπόν ότι τα θέματα του Μαΐου αρχίζουν να βγαίνουν από το…Σεπτέμβρη. Και είναι κομμένα και ραμμένα στα μέτρα όλων. Παρόλα αυτά ισχύει το γνωστό : “πέρασα – μ΄έκοψε” και όχι κόπηκα… αν μ’ εννοείτε. Βλέπετε ότι καθηγητής τελικά είναι κάτι παραπάνω από “τρεις μήνες διακοπές το καλοκαίρι, Χριστούγεννα, Πάσχα… ” που βλέπουν οι “απ’ έξω”. Το είπα και αυτό γιατί στο λαιμό μου κάθεται αυτό το σχόλιο.

Τη καλησπέρα μου.